Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng là người đầu tiên của Bến Tre tham gia lãnh đạo quân dân chống thực dân Pháp xâm lược . Ông đã nêu cao tinh thần bất khuất, kiên cường, dũng cảm trong các trận chiến đấu xáp lá cà với giặc bằng những vũ khí thô sơ.
Mộ và Đền thờ Lãnh binh Thăng (Nguyễn Ngọc Thăng) tọa lạc tại ấp Căn Cứ, xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm, cách thị xã Bến Tre 6,5km, về hướng Đông, trên tỉnh lộ 885. Nơi đây đã được Bộ Văn Hóa thông tin ký quyết định công nhận là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp quốc gia vào ngày 07 tháng 5 năm 1997.
Lịch sử Lãnh Binh Nguyễn Ngọc Thăng
Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, sinh năm 1798, tại thôn Lương Thạnh, huyện Bảo Hựu, trấn Vĩnh Thanh (nay là xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre). Ông xuất thân trong một gia đình nông dân, cha tên Nguyễn Công, mẹ là Trần Thị Kiêm. Ông là người thông minh, giỏi về văn chương và võ nghệ, có công trong việc khai khẩn đất đai, quy dân lập ấp mở mang vùng Bảo Hựu, huyện Bảo An, tỉnh Vĩnh Long. Ông đăng lính dưới triều vua Thiệu Trị, được thăng Cai cơ và đến năm 1848 (Tự Đức nguyên niên) ông được thăng chức Lãnh binh.
Khi thực dân Pháp đánh thành Gia Định, ông đưa quân địa phương về để cứu viện nhưng chưa đến nơi thì thành Gia Định đã bị chiếm ( 17.2.1859). Ông được lệnh đóng giữ đồn Cây Mai, tổ chức lại phòng thủ, chặn đứng nhiều cuộc tấn công của địch nhưng rồi đồn Cây Mai cũng thất thủ trước sức mạnh của quân xâm lược Pháp. Tện tuổi và cuộc đời chiến đấu chống thực dân Pháp xâm lược của Nguyễn Ngọc Thăng gắn liền với địa danh đồn Cây Mai và chiến thuật “mù u”. Ông cho binh lính nhặt trái mù u đem rãi trên đường lính Pháp hành quân, bọn lính dẫm phải trái mù u trợt té, bị nghĩa quân phục kích hai bên đường xông ra chém chết.
Trước sức mạnh của địch, các vùng đất Gia Định, Định Tường lần lượt lượt rơi vào tay quân Pháp. Ông rút quân về vùng Tân Hòa (Gò Công) hợp vơi nghĩa quân Trương Định tiếp tục lãnh đạo nghĩa quân chống Pháp. Ông hy sinh trong một trận giao chiến với Pháp ngày 27.6.1866 ( ngày rằm tháng 5 năm Bính Tuất). Thi hài ông được đưa về quàn tại đình làng Lương Thạnh, huyện Bảo Hựu, tỉnh Vĩnh Long gần một tháng để nhân dân trong vùng đến viếng rồi sau đó đưa đi an táng tại một con giồng nhỏ thuộc làng Mỹ Thạnh, cách chợ Mỹ Lồng khoảng 0,6km.
Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, là người đầu tiên của Bến Tre tham gia lãnh đạo quân dân chống thực dân Pháp xâm lược . Ông đã nêu cao tinh thần bất khuất, kiên cường, dũng cảm trong các trận chiến đấu xáp lá cà với giặc bằng những vũ khí thô sơ. Mặc dù ông được người dân tôn kính và ngưỡng mộ nhưng dưới thời Pháp thuộc, việc thờ cúng và giữ gìn phần mộ một vị anh hùng dân tộc chống Pháp như Nguyễn Ngọc Thăng là một việc làm bị thực dân Pháp nghiêm cấm nên người dân phải làm thêm những mộ giả xung quanh để Pháp không phát hiện và chỉ dám thờ cúng ông tại một ngôi miễu nhỏ trong làng. Đến năm 1968, cháu nội của ông là Nguyễn Ngọc Giang mới lập bia chí. Năm 1973, bài vị ông được thờ cúng tại chùa Hòa Đồng Tôn giáo thuộc xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm
Đền thờ lãnh binh
Ngày 15 tháng 5 (âl) năm 1984, nhân dân Bến Tre đưa di ảnh và bài vị của ông từ chùa về thờ tại đình làng Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm như một vị thần. Từ đó, đình Mỹ Thạnh được đổi tên thành Đền thờ Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng.
Ngôi đền nằm trên khu đất giồng cao ráo rộng 326m2, trong đó diện tích xây dựng là 182,50m2 có hàng rào chung quanh. Trước cổng đình là tấm biển ”Đền thờ lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng”. Đền được xây dựng theo lối kiến trúc đình làng Nam bộ với tường gạch, mái lợp ngói âm dương, trên nóc mái và đầu hồi có hoa văn trang trí. Đền thờ có hai gian: gian chính và gian phụ. Nội thất đền thờ có trang trí ba hương án; hương án chính đặt bài vị và di ảnh Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng; tả ban, hữu ban thờ tiền hiền, hậu hiền và cùng nhiều vật dụng thờ cúng khác có giá trị lịch sử văn hóa như khánh thờ, áo, mão, hoành phi, liễn đối, lư hương, chân đèn, chiêng, trống…
Phía trước cổng đền hiện nay là một đền thờ ghi danh 344 anh hùng liệt sĩ của xã. Phối hợp giữa kiến trúc cổ và hiện đại, hai đền thờ đã hòa quyện vào nhau thành quần thể thống nhất, tôn vinh những người con của vùng đất Bến Tre vị quốc vong thân, tạo thêm nét đẹp cho nơi thờ tự.
Ở Gia Định, sau khi ông mất, để tưởng nhớ công lao của ông, nhân dân tôn ông thành thần và thờ trong đình làng Nhơn Hòa (nay thuộc phường Cầu Ông Lãnh, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh) vơi danh hiệu “Định Tường Nguyễn Ngọc Thăng chi thần” và tổ chức cúng tế hàng năm cho đến ngày nay.
Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng là một nhân vật lịch sử đã đi vào sử sách, đi vào huyền thọai trong nhân dân. Tên tuổi của ông gắn liền với tên cầu, đường, trường học và những công trình văn hóa tiêu biểu trên quê hương Bến Tre và thành phố Hồ Chí Minh. Đối với đất nước, ông là người có công giữ nước. Đối với quê hương, ông là vị tiền hiền có công mở đất, lập làng. Đối với dòng họ, ông là thành danh của họ Nguyễn Ngọc….
Để tri ân công lao đóng góp của vị anh hùng dân tộc Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, đầu năm 1998, Bộ VHTT và tỉnh Bến Tre đầu tư : 224.685.625 đồng để trùng tu và chống xuống cấp khu di tích. Khu mộ được làm rộng ra và nâng cao, nền bằng xi măng. Phần mộ được dán gạch men màu xanh lam. Hoa kiểng được trồng quanh những lối đi trong khu mộ. Hàng năm, cứ vào ngày rằm tháng 05 (âl), lãnh đạo chính quyền địa phương cùng nhân dân và gia đình tổ chức trọng thể lễ dâng hương tưởng niệm Lãnh binh Nguyễn Ngọc Thăng, cũng là dịp để nhân dân Bến Tre tỏ lòng tri ân bậc tiền hiền có công dựng làng, giữ nước. Đây là những sinh họat văn hóa truyền thống cần được bảo tồn, để giáo dục các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau ý thức về cội nguồn của dân tộc.
Sim